Dakventilator vervangen: wanneer is dat nou écht nodig?

Wat is een dakventilator?

En dakventilator is een mechanisch apparaat dat specifiek ontworpen is om de luchtkwaliteit binnen een woning te verbeteren. Het wordt gebruikt om vervuilde lucht uit de woning te verwijderen en verse lucht binnen te laten stromen, met als resultaat een betere ventilatie. De naam zegt het al: dakventilatie bevindt zich op het dak, daar waar toegang tot de buitenlucht optimaal is.

Is een dakventilator hetzelfde als een dakpijpventilator?

Qua functionaliteit wel: het gaat in beide gevallen om mechanische ventilatie die op het dak wordt gemonteerd. Strikt genomen kun je echter stellen dat een dakpijpventilator specifiek verwijst naar een ventilator die in een buis of pijp is geïnstalleerd. Een dakventilator is een wat breder begrip, maar vaak zien we dat beide begrippen naast elkaar gebruikt worden.

Wat doet een dakventilator precies?

Een dakventilator werkt meestal op basis van een elektromotor die ventilatorbladen aandrijft. De ventilator zuigt vervuilde lucht uit het gebouw via ventilatiekanalen en voert deze naar buiten. Er ontstaat een constante stroom van frisse lucht en dat is vanzelfsprekend belangrijk voor een gezond binnenklimaat.

Dakventilator woning: waarom eigenlijk?

Waarom zou je kiezen voor mechanische ventilatie op het dak? Daar zijn verschillende goede argumenten voor, zoals onvoldoende natuurlijke ventilatie. Denk bijvoorbeeld aan te weinig ramen of ventilatieopeningen om in de ventilatiebehoefte te voorzien. Een dakventilator biedt ook uitkomst wanneer er beperkte ruimte is voor traditionele ventilatiesystemen. Daarnaast zorgt mechanische ventilatie op het dak, vanwege de hoogte, voor een efficiënte luchtstroom.

Wat zijn andere voordelen van een dakventilator?

Het belangrijkste doel van een dakventilator is het verbeteren van de luchtkwaliteit. Stofdeeltjes, allergenen en schadelijke gassen worden effectief verwijderd en dat is wel zo prettig. Schimmelvorming wordt voorkomen en de luchtvochtigheid blijft op een gezond niveau. Daarnaast kan een dakventilator ook flink bijdragen aan het verlagen van de energiekosten. Betrouwbare ventilatie, met een gereguleerde luchtstroom, kan de behoefte aan koeling en verwarming namelijk verminderen. En ja, dat is ook prettig voor de portemonnee.

Dakventilator schuin dak versus dakventilator plat dak

De ene dakventilator is de andere niet. Er zijn verschillen tussen een dakventilator plat dak en een dakventilator schuin dak. De belangrijkste punten op een rij:

• Verschillen in constructie. Een dakventilator voor plat dak heeft meestal een ontwerp dat geschikt is voor installatie op een vlakke ondergrond. Dit type dakventilator is voorzien van een basis die stevig kan worden bevestigd aan het platte dakoppervlak. Bij een dakventilator voor schuin dak is in het ontwerp rekening gehouden met de hoek van het dak. Dit type ventilator kan gemakkelijk op een schuine ondergrond worden geplaatst, met behoud van een optimale luchtstroom.
• Verschillen in installatie. Bij de installatie van een dakventilator op een plat dak moeten bevestigingsmethoden worden gebruikt die ervoor zorgen dat de ventilator stevig en waterdicht wordt geïnstalleerd. Denk aan een verhoogde basis of een waterdichte afdichting om lekkage te voorkomen. Een dakventilator op een schuin dak wordt gemonteerd met behulp van beugels of bevestigingsmiddelen die geschikt zijn voor de hellingshoek van het dak (waardoor deze veilig en stabiel blijft).
• Verschillen in condensatie. Bij een dakventilator voor plat dak is het belangrijk om rekening te houden met de afvoer van condensatie en regenwater. Speciale afvoerkanalen of afvoeropeningen helpen om overtollig water af te voeren. Bij een dakventilator op een schuin dak zorgt het ontwerp ervoor dat regenwater natuurlijk wegloopt.

Waar moet je op letten bij een dakventilator plaatsen?

Bij het plaatsen van dakventilatie is het belangrijk om op de volgende zaken te letten:

• Locatie. Kies een strategische plek waar de dakventilator optimaal lucht kan afvoeren en verse lucht kan aanzuigen, rekening houdend met mogelijke obstakels op het dak.
• Type en capaciteit. Selecteer het juiste type en formaat dakventilator dat past bij de ventilatiebehoeften van het gebouw, gebaseerd op factoren als de grootte van de ruimte en het aantal personen dat erin verblijft.
• Installatievereisten. Zorg voor een stevige en veilige installatie, conform de voorschriften.
• Weerbestendigheid. Kies een dakventilator die bestand is tegen de elementen en tegen corrosie, dus met een weerbestendige behuizing.
• Onderhoudstoegang. Zorg voor gemakkelijke toegang tot de ventilator voor onderhoud en service, zoals reiniging en controle van de motor.

Wanneer moet je de dakventilator vervangen?

Een dakventilator heeft een relatief lange levensduur, maar gebruik leidt altijd tot slijtage. De volgende signalen laten zien dat de dakventilator op je woning niet meer optimaal presteert: 

• Geluidsniveau. Maakt de dakventilator merkbaar meer lawaai dan normaal? Dan is dat een serieuze aanwijzing voor slijtage aan de ventilatorbladen, lagers of de elektromotor.
• Trillingen. Begint de dakventilator steeds meer te trillen of schudden? Dat betekent meestal onbalans in de ventilatorbladen, of problemen met de motor.
• Minder efficiënt verbruik. Werkt de dakventilator niet meer zo goed als voorheen, bijvoorbeeld doordat de luchtsnelheid lager is geworden? Ook dat duidt natuurlijk op een verminderde werking.
• Storingen of uitval. Vertoont de dakventilator kuren in de vorm van storingen of uitval? Dan zijn er wellicht problemen met de elektrische componenten, zoals bedrading, schakelaars of de motor.
• Verhoogd energieverbruik. Neemt het energieverbruik van de dakventilator zonder duidelijke reden toe? Helaas duidt dat op slijtage van de motor en/of andere onderdelen.

Constateer je een of meerdere van deze signalen? Dan is de kans groot dat je dakventilator niet meer goed functioneert. Dat is niet alleen slecht voor je energieverbruik, maar vooral voor de luchtkwaliteit in je woning. Onderhoud is sowieso nodig, en wellicht betekent dat je dakventilator vervangen. Tip: is de ventilator ouder dan 15 jaar? Dan is je dakventilator vervangen sowieso een goed idee. Oudere types dakventilatoren kunnen namelijk tot 80% meer energie verbruiken!